Θέμα:“Ο πολιτισμός ως καθρέφτης αλλά και φάρμακο της λύπης στην αρχαία Ελλάδα”
Μωραΐτου Δέσποινα, Δρ. Φιλολογίας Παν/μίου Κολωνίας, Δρ. Ψυχολογίας Παν/μίου Αθηνών, Διδάσκουσα (Ε.ΔΙ.Π) Τμήματος Ψυχολογίας στο Πάντειο Παν/μιο, Συγγραφέας
Στην παρούσα εισήγηση το ενδιαφέρον εστιάζεται στη λογοτεχνία ως φορέα πολιτισμού και συλλογικών αξιών στην αρχαία Ελλάδα, καθώς αυτή συζητά και ερμηνεύει το ζήτημα της λύπης. Ακόμη και πριν από την ύπαρξη γραπτών κειμένων, κατά την προφορική παράδοση της λογοτεχνίας, η συμμετοχή σε ένα ακροατήριο μπορούσε να αποτελεί πηγή παρηγοριάς, δείχνοντας ότι ο άνθρωπος δεν είναι μόνος με τις θλίψεις του, καθώς και άλλοι έχουν νιώσει έτσι και μπορούν να τις μοιραστούν μαζί του. Μέσα στην επική και λυρική ποίηση, όπως και στο δράμα, γίνεται μία σε βάθος επεξεργασία αφενός της λύπης που πηγάζει από τα δεινά της ανθρώπινης ζωής, αφετέρου των μέσων που μπορούν να χρησιμεύσουν στην αντιμετώπισή της. Ένα άλλο σημαντικό πολιτισμικό κεφάλαιο στην κατεύθυνση αυτή είναι οι ρητορικοί λόγοι, ιδιαίτερα οι επιτάφιοι, με τους οποίους το κοινωνικό σύνολο μοιράζεται δημόσια τη λύπη για την απώλεια αγαπημένων ανθρώπων, αλλά και την ενίσχυση της καρτερίας και την παραμυθίαπρος τους ζώντες. Γενικά και οι δύο αυτοί χώροι συλλογικής πραγμάτευσης της λύπης, η ποίηση και η ρητορική, φέρνουν στο προσκήνιο τις αιτίες της, ωθούν στη βίωσή της, αλλά και απηχούν το σταθερό αίτημα ρασιοναλιστικής προσέγγισης και υπέρβασής της.
Θέμα: “Οι Ψυχοσωματικές Παθήσεις και ο Ρόλος των Εναλλασσόμενων / Μεταβαλλόμενων Καταστάσεων της Συνείδησης σε Αυτόχθονα ΕθνοΙατρικά Συστήματα”
Diana Riboli, Επίκουρος Καθηγήτρια Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
Στην ανθρωπολογία ο όρος «εθνοϊατρική» χρησιμοποιείται για να υποδείξει ιατρικά συστήματα που εμφανίζονται και σχετίζονται άμεσα με συγκεκριμένα πολιτισμικά πλαίσια. Παρά το γεγονός ότι και η βιοϊατρική μπορεί να θεωρηθεί ως το εθνοϊατρικό σύστημα των δυτικών χωρών και πολιτισμών, η εθνοϊατρική έρευνα επικεντρώνεται κυρίως στη μελέτη θεραπευτικών συστημάτων που δεν συμμορφώνονται ή / και δεν εφαρμόζουν βιοϊατρικές πρακτικές. Οι περισσότεροι αυτόχθονες πολιτισμοί δεν αντιλαμβάνονται την ασθένεια και την ψυχική οδύνη απλώς ως φυσικές καταστάσεις και οι ασθένειες αποδίδονται σε ανισορροπίες μεταξύ των προσωπικών, φυσικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και κοσμικών σφαιρών. Κατά τη διάρκεια των θεραπευτικών τελετουργιών, οι παραδοσιακοί θεραπευτές (σαμάνοι, medicine-men, curanderosκ.ο.κ.) συχνά χρησιμοποιούν μεταβαλλόμενες / εναλλασσόμενες καταστάσεις συνείδησης (ASC) για να επικοινωνούν με άλλες κοσμικές περιοχές και μη-ανθρώπινα όντα. Με τον τρόπο αυτό, αποδομούν και ανοικοδομούν τη μυθολογική σφαίρα τόσο του ασθενούς όσο και της κοινωνικής του/της ομάδας, προκειμένου να αποκατασταθεί η ισορροπία.
Η ανακοίνωση, βασισμένη σε εθνογραφικά παραδείγματα από διάφορους πολιτισμούς και γεωγραφικές περιοχές, στοχεύει στην ανάλυση της πολύσημης διάστασης των ASC σε θεραπευτικές διαδικασίες.
Θέμα:“Η επιστήμη παρατηρεί την Ψυχή”
Χριστοδουλάκης Θεοδόσης, Ψυχίατρος – Ψυχαναλυτής, Διευθυντής Ψυχιατρικής Κλινικής “Η Παναγία Γρηγορούσα”
Η ψυχή είναι ένας τόπος συνάντησης της φιλοσοφίας με την ιατρική. Η προσπάθεια ορισμού της ψυχής απασχόλησε και απασχολεί διαρκώς τον ανθρώπινο νού, ο οποίος πασχίζει να κατανοήσει αυτό που δίδει πνοή στην ύπαρξη, αλλά ταυτόχρονα διαφεύγει της επιστημονικής απόδειξης. Θα γίνει σύντομη αναφορά στις θέσεις των δύο επιστημών.
Θέμα:“Η σχέση με τον Θεό ως παράγοντας ψυχικής ανθεκτικότητας”
Βασίλειος Θερμός, Δρ Θεολογικής Σχολής Αθηνών, Ψυχίατρος, Πρωτοπρεσβύτερος
Αν οι περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι γενικά η θρησκευτικότητα σχετίζεται με καλύτερη ψυχική υγεία, η σχέση με τον Θεό, που είναι κάτι πολύ παραπάνω, συμβάλλει στην ψυχική ανθεκτικότητα. Η εισήγηση θα προσπαθήσει να εξηγήσει τη διαφορά μεταξύ νοσηρής θρησκευτικότητας και σχέσης με τον Θεό, τους μηχανισμούς με τους οποίους αυτή ισχυροποιεί τον άνθρωπο και του δίνει νόημα στις δοκιμασίες, τους τρόπους με τους οποίους ασκεί πρόληψη στην ψυχική υγεία.
Θέμα:“Εξερευνώντας την αυτο-συμπόνια (self-compassion) – την αληθινή
πνευματική μας φύση”
Sarah Eagger, Ψυχίατρος MB,BS;F RCPswch
Η ‘Αυτο-Συμπόνοια’ είναι πολύ δημοφιλής στις κοινότητες Ενσυνειδητότητας/Βουδισμού αυτή την στιγμή, και είναι ιδιαίτερα εφαρμόσιμη σε οποιοδήποτε άτομο σε πνευματικό μονοπάτι. Δύο αμερικανοί ψυχολόγοι, o Christopher Germer και η Kristen Neff, έχουν δημιουργήσει ένα πρόγραμμα συνεδριών ώστε να βοηθήσουν τους ανθρώπους να εξερευνήσουν και να ενισχύσουν την αυτο-συμπόνοια τους.
Για αυτόν το λόγο έχουν εγκαθιδρύσει και ένα κέντρο με το όνομα ‘Κέντρο για την Ενσυνείδητη Αυτο-Συμπόνοια’ (‘The Center for Mindful Self-Compassion’ http://centerformsc.org/), καθώς και έχουν συγγράψει εξαιρετικά βιβλία πάνω στο ζήτημα αυτό.
Το να έχεις ΄συμπόνοια’ σημαίνει ότι προσφέρεις την κατανόησή σου και της καλοσύνη σου σε άλλα άτομα όταν αυτά αποτυγχάνουν ή κάνουν λάθη, αντί για να τους ασκείς σκληρή κριτική. Η ‘αυτο-συμπόνοια’ εμπεριέχει το να συμπεριφερόμαστε στον εαυτό με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όταν περνούμε δύσκολες στιγμές, αποτυγχάνουμε σε κάτι, ή παρατηρούμε κάτι που δεν μας αρέσει στον εαυτό μας. Αντί για να αγνοούμε απλώς τον πόνο μας, υπάρχει η δυνατότητα να κάνουμε μία παύση και να πούμε στον εαυτό: «Αυτό είναι πολύ δύσκολο τώρα, πώς μπορώ να ανακουφίσω και να φροντίσω τον εαυτό μου αυτή τη στιγμή»;
Τα τρία σημεία κλειδιά της αυτο-συμπόνοιας είναι η ‘αυτο-καλοσύνη’, μια αίσθηση ‘κοινής ανθρωπιάς’, και μία ισορροπημένη ‘ενσυνείδητη παρουσία’. Η καλοσύνη ανοίγει τις καρδιές μας στην οδύνη ώστε να προσφέρουμε στους εαυτούς μας αυτό που χρειαζόμαστε. Η αίσθηση της κοινής ανθρωπιάς μας ανοίγει προς μία ουσιαστική διασχεσιακή σύνδεση με τους γύρω μας, με τέτοιο τρόπο ώστε να ξέρουμε ότι δεν είμαστε μόνοι. Η ενσυνειδητότητα μας διανοίγει ως προς την παρούσα στιγμή ώστε να δεχόμαστε τις εμπειρίες μας με μεγαλύτερη ευκολία. Αυτά τα στοιχεία μαζί συγκροτούν μια κατάσταση καλόκαρδης, διασυνδεδεμένης παρουσίας.
Τα άτομα τα οποία βρίσκονται σε πνευματικό μονοπάτι έχουν την επίγνωση ότι η αληθινή μας φύση είναι η συμπόνοια και η αγάπη αλλά έχουμε πολύ βαθιές τάσεις που σημαίνουν πως ακολουθούμε τη συνήθεια να συμπεριφερόμαστε στους εαυτούς μας με σκληρό τρόπο. Οι βιωματικές ασκήσεις μας βοηθούν να αναγνωρίσουμε με ποιόν τρόπο είμαστε συχνά κακόκαρδοι και με ανεπαίσθητο τρόπο βίαιοι προς τον εαυτό και πώς μπορούμε να μάθουμε να ανταποκρινόμαστε με πιο αγαθό, πιο συμπονετικό τρόπο. Αυτή η επιλογή γίνεται επειδή αγαπάτε τον εαυτό σας και κατανοείτε ότι εαν πραγματικά επιθυμείτε να τον κινητοποιήσετε, η αγάπη είναι πιο δυνατή από τον φόβο. Η έμφαση δίνεται στο να χτιστούν πόροι παρά στο να αποκριθούμε σε παλιές πληγές, και η θετική αλλαγή συμβαίνει με φυσικό τρόπο καθώς αναπτύσσουμε τη δυνατότητα να βρισκόμαστε με τον εαυτό μας σε έναν πιο ευγενικό, πιο συμπονετικό δρόμο.
Θέμα: “Απο το τραύμα στην δημιουργία: τα παράξενα της ψυχής”
Φωτεινή Τσαλίκογλου, Κλινική Ψυχολόγος, Ομότιμη καθηγήτρια Παντείου Παν/μίου, Συγγραφέας
Τραύμα: Η οδύνη, η συντριβή, το αίσθημα του αβοήθητου.H ρωγμή, η ρήξη στο προστατευτικό περίβλημα του ψυχισμού μετά από μια έντονη διέγερση. Δημιουργία: Η μορφοποίηση του χάους μέσα μας και μέσα στον κόσμου που μας περιβάλλει. Η προσωπική κίνηση που μας μεταμορφώνει από αντικείμενο σε υποκείμενο της οδύνης. Ποιες είναι οι “αναπάντεχες” και “παράξενες” σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στο τραύμα και τη δημιουργία;
Συντονιστής: Γιώργος Κράλλης, Κοινωνικός – Διαπολιτισμικός Λειτουργός, Εμψυχωτής Ειδικών Κοινωνικών Ομάδων, Ψυχοθεραπευτής NDI, Πρόεδρος του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού “Humanlinks
Χώρος διεξαγωγής: Αμφιθέατρο Μουσείου Ακροπόλεως
Λόγω περιορισμένων θέσεων θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Για την διευκόλυνσή σας παρακαλούμε συμπληρώστε την εξής φόρμα ή επικοινωνήστε μέσω email info.humanlinks@gmail.com.
Greek
English